Currently this article is available only in Polish.
Istnieje wiele rodzajów zobowiązań. Światowe zobowiązania sprawiają, że możemy się poczuć pewniej i szczęśliwiej w tym życiu. Ale istnieją również dharmiczne zobowiązania, które odnoszą się także do przyszłych żywotów. Dzięki nim zbliżamy się coraz bardziej do poznania ostatecznej prawdy. Te dwa rodzaje zobowiązań – światowe i dharmiczne – są bardzo istotne.
Przykładem światowego zobowiązania jest relacja istniejąca między rodzicami i dziećmi. Aby mogły się rozwijać, dzieci potrzebują rodziców, do momentu kiedy staną się dorosłe. Kiedy zaś rodzice zestarzeją się, wtedy dzieci będą się nimi opiekować. Będą odwiedzać swoich rodziców w weekendy, przywozić im świeżo upieczone ciasto, będą się nimi interesować i pomagać im, jak tylko będą umiały.
Innym przykładem światowego zobowiązania jest przysięga, jaką składa lekarz. Przyrzeka on pomagać każdemu pacjentowi, rozwijać miłość i współczucie wobec wszystkich ludzi cierpiących na rozmaite choroby. Podobnie nauczyciel w szkole postanawia, że będzie robił wszystko co w jego mocy, aby jego uczniowie rozwijali się, aby wzrastała w nich mądrość. Wiemy, że tylko tacy nauczyciele cieszą się szacunkiem uczniów. Uczniowie muszą mieć pewność, że nauczycielowi na nich zależy.
Rzetelność w tym przypadku dotyczy również lekarza, który powinien wkładać serce i stosować całą swoją wiedzę, aby skutecznie leczyć chorych. Tylko wtedy zasłuży sobie na ich uznanie i będzie się cieszyć dobrą renomą. Tylko wtedy będzie o nim można powiedzieć: on jest dobrym lekarzem. Lekarz powinien być jak Sangje Menla, który niesie pomoc wszystkim potrzebującym istotom.
Innym równie ważnym zobowiązaniem jest przysięga małżeńska. Małżonkowie ślubują sobie wierność i to, że będą się kochać i wzajemnie sobie pomagać.
Podobnym zobowiązaniem światowym jest dobre i rzetelne wykonywanie swojej pracy. W zasadzie każdy rodzaj naszej codziennej aktywności wiąże się ze zobowiązaniem. Te światowe zobowiązania sprawiają, że kontakty międzyludzkie stają się zdrowe i pełne.
Pierwszym i najważniejszym zobowiązaniem dharmicznym jest Schronienie w Trzech Klejnotach - w Buddzie, Dharmie i Sandze. Po tym, jak przyjęliśmy Schronienie, dobrze jest praktykować Dharmę, jeśli ma się czas. Jeśli nie, to powinno się przynajmniej odnawiać to zobowiązanie i utrzymywać je w umyśle. [To zobowiązanie odnawia się powtarzając formułę Schronienia – przyp. red.]
Innym rodzajem zobowiązań dharmicznych są ślubowania, których w buddyzmie jest bardzo wiele. Czasami odczuwamy potrzebę przyjęcia jakiegoś ślubowania, idziemy wówczas do lamy i prosimy, by nam go udzielił. On oczywiście to robi. Jednak najważniejsze jest późniejsze utrzymywanie tego ślubowania. Kiedy zrywa się taki rodzaj zobowiązania, to nie jest to dobre.
Na szczególną uwagę zasługuje jedno z najważniejszych zobowiązań dharmicznych, jakim jest ślubowanie związane z abhiszeką (damtsig). Jeśli lama mówi przed abhiszeką, że przyjęcie jej łączy się z damtsigiem – zobowiązaniem się do wykonywania określonej medytacji czy recytacji mantry – to najpierw powinniśmy się zastanowić, czy jesteśmy w stanie dotrzymać tego zobowiązania. Jeśli odpowiemy sobie w duchu negatywnie, to po prostu lepiej tej abhiszeki nie przyjmować.
Często jest tak, że przed abhiszeką lama nic nie mówi o damtsigu. Wtedy możemy mieć pewność, że jest to abhiszeka przynosząca po prostu błogosławieństwo dla ciała, mowy i umysłu. Jednak jeśli przyjęliśmy jakąś abhiszekę z określonym damtsigiem, to powinniśmy go utrzymywać.
Innym równie ważnym zobowiązaniem dharmicznym jest związek istniejący pomiędzy lamą i jego uczniami. Lama zobowiązuje się kochać wszystkich swych uczniów bez wyjątku, pomagać im, udzielać im błogosławieństwa w tym i w przyszłych żywotach. Lama zobowiązuje się też być dla uczniów przykładem, własnym życiem pokazywać im Dharmę. Lama ślubuje ukazywać uczniom wszystkie swe właściwości. W przeciwnym razie zwiększałoby się pomieszanie uczniów. Uczniowie zaś zobowiązują się obserwować lamę i rozwijać w sobie jego dobre właściwości. To jest bardzo ważne zobowiązanie istniejące między lamą a uczniami.
Podczas abhiszeki wszyscy praktykujący stają się duchowym rodzeństwem: wadżra-braćmi i wadżra-siostrami. Jest to równie ważny rodzaj zobowiązania. Zdarza się bowiem tak, że powodowani zaciemnieniami umysłu (klesia) nie jesteśmy zbyt dobrzy i wyrozumiali dla naszych bliskich lub dalszych duchowych braci i sióstr. W takiej sytuacji powinniśmy na chwilę zatrzymać się i przypomnieć sobie, jak dobre i prawdziwe są w rzeczywistości te nasze związki. Powinniśmy wyciszyć nasz umysł.
Istnieje jeszcze jedno bardzo ważne zobowiązanie, związane z tym, że jesteśmy buddystami, czyli uczniami Buddy. Powinniśmy wykorzystywać godnie i pożytecznie każdą codzienną aktywność. Powinniśmy rozwijać miłość i współczucie do wszystkich istot, modlić się za nie, a także rozwijać oddanie dla lamy i modlić się o jego długie życie.
Relacje z innymi ludźmi są bardzo ważne. Powinny być naprawdę dobrej jakości. Czasami ktoś przychodzi do mnie i mówi mi, że jest bardzo samotny, że nikt go nie kocha i że w ogóle nie ma przyjaciół. Wtedy odpowiadam mu, że to jest jak z lustrem, w którym się przeglądamy. Jeśli nasza twarz krzywi się w grymasie złości i zniecierpliwienia, to w lustrze zobaczymy dokładnie takie samo odbicie. Spojrzy na nas identycznie wykrzywiona twarz. I nie będzie to przyjemne doświadczenie. Jeśli jednak uśmiechniemy się, to i twarz w lustrze uśmiechnie się do nas. Z ludźmi jest tak samo. Powinniśmy dawać im radość, uśmiech, powinniśmy być wobec nich uprzejmi, a w zamian dostaniemy z nawiązką to samo. To bardzo ważne, pamiętajmy o tym.
Wykład wygłoszony w Atenach w 1996 roku
Opracował Artur Cieślar
Tekst zamieszczony pierwotnie w biuletynie "Mynsel" nr 7
