В настоящее время данная статья на русском языке не доступна."Unikać wszelkiego zła,
prawość rozwijać nieustannie
oraz okiełznać własny umysł
- oto Nauka Buddy".
Praktykować Dharmę może każdy, niezależnie od wieku, płci, statusu społecznego, wykształcenia czy zdolności. Są nauki odpowiednie dla tych, którzy przede wszystkim cenią sobie bezpośrednią dobroczynność dla innych. Są takie, które angażują szczególnie intelekt i dzięki logicznej analizie prowadzą do rozwoju jednostki. Istnieją także nauki stosowne dla tych, którzy pragną poświęcić się kontemplacji i medytacji. Są również i takie metody, które pozwalają uczynić częścią swej duchowej ścieżki wielogodzinną pracę zawodową, dbanie o rodzinę czy uczestniczenie w życiu społecznym.
Pierwszym krokiem na ścieżce buddyjskiej jest przyjęcie Schronienia w Buddzie, Dharmie i Sandze podczas ceremonii prowadzonej przez Lamę, reprezentującego daną Linię Przekazu Nauk. Dodatkowo można przyjąć także świeckie ślubowania etyczne. Na tym etapie duży nacisk kładzie się na poznawanie Nauk, w celu rozwinięcia właściwych poglądów, bez których nie jest możliwa właściwa medytacja ani osiągnięcie owoców praktyki.
Dzięki słuchaniu Nauk, ich przemyśliwaniu, a następnie stosowaniu w medytacji, pogłębia się zrozumienie. Doprowadzi to ucznia do gotowości do wkroczenia na ścieżkę Bodhisattwy. Poprosi on wtedy Lamę o udzielenie ślubowania Bodhisattwy i będzie dalej rozwijać intencję niesienia pożytku wszystkim istotom.
Praktykę buddyjską można sprowadzić się do trzech zasadniczych elementów:
1. Wyższa etyczność, czyli właściwe postępowanie, polegające na unikaniu czynów, które prowadzą do cierpienia, i angażowanie się w czynienie dobra. W praktyce oznacza to rozwijanie szczodrości, etycznej postawy i cierpliwości w działaniu dla pożytku innych. Właściwe postępowanie jest warunkiem powodzenia w dwóch pozostałych aspektach praktyki duchowej.
2. Wyższy stan umysłu, czyli medytacyjne wyciszenie. Podczas medytacji człowiek uczy się nie podlegać wpływowi negatywnych emocji. Pozwoli mu to unikać szkodliwych działań. W spokojnym umyśle pojawia się też jasne zrozumienie głębszych prawd.
3. Wyższe zrozumienie wykraczające poza zwykłe pojęcia. Ma ono różne etapy. Najpierw gromadzi się zrozumienie płynące ze studiowania Dharmy, czyli Nauk Buddy. Potem zdobywa się zrozumienie płynące z rozważania tych nauk i odnoszenia ich do własnego życia. Na koniec przychodzi czas na najwyższy rodzaj zrozumienia, czyli bezpośrednie doświadczenie ostatecznej prawdy. Może ono pojawić się tylko w pełnym cnót umyśle, który dzięki medytacyjnemu wyciszeniu osiąga jasność pojmowania.
Dzięki entuzjastycznym wysiłkom we wszystkich tych aspektach praktyki, stopniowo zanikają negatywne skłonności i zaciemnienia umysłu. Pozwala to przejawić się naturalnym, wrodzonym cechom, zwanym właściwościami Buddy – dochodzi się do Przebudzenia.
To samo przedstawiane jest także w sześciu punktach, jako praktyka tak zwanych paramit, czyli działań prowadzących do doskonałości. Są to:
1. paramita szczodrości,
2. paramita etyczności,
3. paramita cierpliwości,
4. paramita gorliwości,
5. paramita medytacyjnego wyciszenia,
6. paramita najwyższego zrozumienia, czyli pradżni.
W tradycyjnych społecznościach buddyjskich ci, którzy podążają duchową ścieżką, prezentują trzy główne style praktyki.
- Pierwszą, najliczniejszą grupą są praktykujący buddyzm ludzie świeccy. Ze względu na zobowiązania rodzinne i społeczne nie mogą poświęcić zbyt wiele czasu na medytacje czy studiowanie nauk. Ich praktyka skupia się głównie na szczodrości i zaufaniu, że prawe postępowanie w połączeniu z błogosławieństwem Buddy sprawi, iż odrodzą się korzystnie, będą kontynuować swój rozwój i w przyszłych żywotach osiągną Przebudzenie. Dzięki studiowaniu i praktyce medytacji uczą się, jak nadać swemu życiu głębokiego sensu i jak uczynić wszelkie świeckie działania częścią swej duchowej praktyki.
- Drugą grupę stanowią mnisi. Bycie zakonnikiem buddyjskim oznacza rezygnację z posiadania domu, rodziny i pracy zarobkowej i poświęcenie całego swego czasu na praktyki religijne. Mnisi żyją zwykle w zgromadzeniach klasztornych i z pokolenia na pokolenie przekazują wiedzę o właściwych sposobach interpretowania różnych aspektów nauki Buddy. Klasztory zawsze były w historii buddyzmu ostoją tradycji i strażnikiem wierności oraz czystości przekazu Nauk. Praktykowanie Dharmy na Zachodzie jest zjawiskiem dość nowym. Pojawiają się co prawda pierwsze klasztory, ale zwykle to tak zwane Ośrodki Dharmy są miejscami, gdzie można spotkać autentycznych nauczycieli, otrzymać przekazy i upoważnienia do odpowiednich praktyk, wyjaśnić wątpliwości oraz uzyskać inspirację przez spotkanie innych praktykujących. Ośrodki Dharmy pełnią więc w krajach zachodnich taką funkcję, jak klasztory w krajach buddyjskich.
- Trzecia grupa to medytujący jogini. Są to osoby, które ani nie angażują się w życie rodzinno-społeczne, ani nie pozostają w klasztorze. Przebywają zwykle z dala od dużych skupisk ludzkich i całą swoją energię skupiają na praktyce medytacji, dążąc do osiągnięcia już w tym życiu najwyższego poziomu duchowego rozwoju. Niektórzy spośród nich utrzymują święcenia mnisie wraz z celibatem, a inni - jako ludzie świeccy - po prostu poświęcają życie praktyce medytacyjnej w odosobnieniu. Spośród nich wywodzi się wielu buddyjskich świętych, czczonych później przez pokolenia. Dlatego ten styl praktyki tradycyjnie spotyka się z dużą akceptacją społeczną i medytujący jogini mogą liczyć na wsparcie materialne ze strony ludzi świeckich.
Zarówno mnichów, jak i joginów obdarza się we wszystkich krajach buddyjskich wielkim szacunkiem. Udzielanie im pomocy i wsparcia wszelkiego rodzaju należy do podstawowych praktyk religijnych ludzi świeckich.
Powyższy podział na trzy grupy jest oczywiście jedynie ogólnym schematem. Możemy zarówno spotkać świeckiego człowieka studiującego pisma czy medytującego, jak i mnicha zaangażowanego w działania dobroczynne. Na przykład w czasie trzęsienia ziemi w Nepalu w 2015 roku, mnisi z naszego klasztoru aktywnie włączali się w usuwanie gruzów, opiekę nad tymi, którzy stracili dach nad głową, asystowanie lekarzom, rozdawanie ciepłych posiłków i tak dalej.
W tradycji Kagju stosuje się także wyjątkowo efektywne metody pracy z ciałem, mową i umysłem, znane jako ścieżka wadżrajany. Ponieważ metody te są niezwykle głębokie, wymagają osobistego przekazu od Lamy i jego stałego przewodnictwa.
Istnieją też takie praktyki, które niewłaściwie stosowane, mogą być niebezpieczne dla adepta. Dlatego są praktykami sekretnymi i wymagają przejścia przez szereg intensywnych przygotowań, a niektóre wykonuje się jedynie w ścisłym odosobnieniu. Pozwalają one jednak w stosunkowo krótkim czasie dokonać głębokiej duchowej przemiany i rozwinąć pozytywny potencjał drzemiący w ludzkiej naturze. Dzięki temu można w pełniejszy sposób realizować ścieżkę Bodhisattwy, czyli pracę dla dobra wszystkich istot.
Praktyka wadżrajany nie oznacza konieczności poświęcania się tym skomplikowanym i czasochłonnym ćwiczeniom medytacyjnym. Istnieje też wiele prostych medytacji, które mogą przynieść naprawdę zauważalne efekty, o ile są wykonywane z oddaniem i zgodnie z przekazem otrzymanym od kwalifikowanego nauczyciela. Utrzymywanie czystej duchowej więzi z lamą, od którego otrzymało się przekaz jest podstawą i warunkiem powodzenia w praktykach wadżrajany.
Dzięki Naukom Buddy każdy może nadać głęboki sens całemu swojemu życiu, w tym także zwykłej codzienności, wzbogacić ją o duchowe wartości oraz sprawić, że z poczuciem dobrze wykorzystanego życia, bez żalu i lęku będzie gotów wyjść na spotkanie tego, co czeka go z chwilą śmierci.
Lama Rinczen